Su Ürünleri

Su Ürünleri Yetiştiriciliği

Su ürünleri yetiştiriciliği, yani akuakültür, hızla büyüyen ve giderek daha önemli hale gelen bir sektördür. Deniz ve tatlısu ortamlarında balık, kabuklu deniz ürünleri, su bitkileri ve diğer organizmaların kontrollü koşullarda yetiştirilmesini kapsar. Tarım ve balıkçılık sektörlerinin kesişiminde yer alan akuakültür, küresel nüfusun artışı ve doğal kaynakların sınırlılığı nedeniyle kritik bir rol üstlenmiştir.

Su Ürünleri Yetiştiriciliğinin Önemi

Gıda Güvenliği: Akuakültür, dünya genelinde artan protein talebini karşılamak için sürdürülebilir bir çözüm sunar. Özellikle balık, düşük karbon ayak iziyle önemli bir protein kaynağıdır.
Ekonomik Katkı: Su ürünleri yetiştiriciliği, birçok kırsal bölgede istihdam yaratır ve yerel ekonomiyi destekler.
Doğal Kaynakların Korunması: Kontrollü ortamlar sayesinde aşırı avlanmanın önüne geçilmesine katkıda bulunur.

Geleceği Şekillendirebilecek Faktörler

Teknolojik İnovasyonlar:
- Akıllı sensörler ve izleme sistemleri, yetiştiriciliği optimize ederek daha yüksek verimlilik sağlar.
- Genetik mühendisliği, daha dirençli ve hızlı büyüyen türlerin geliştirilmesini destekleyebilir.
Çevresel Sürdürülebilirlik:
- İklim değişikliği ve kirlilikle mücadelede akuakültürün ekolojik ayak izini minimize etmek büyük önem taşır.
- Entegre sistemler ve geri dönüşüm odaklı üretim teknikleri ön plana çıkmaktadır.
Tüketici Eğilimleri:
- Sağlıklı ve sürdürülebilir gıdalara olan talep, akuakültür ürünlerinin popülerliğini artırmaktadır.
- Organik ve doğal koşullarda yetiştirilmiş ürünlere olan ilgi, sektörün geleceğini şekillendirecektir.
Politikalar ve Yatırımlar:
- Hükümet destekli teşvikler ve özel sektör yatırımları, akuakültür sektörünün büyümesini hızlandırabilir.
- Bölgesel stratejiler ve uluslararası iş birlikleri, bu sektörü daha etkin bir hale getirebilir.

Geleceğe Yönelik Vizyon

Gelecekte, akuakültürün sadece gıda üretimi değil, aynı zamanda ekosistemlerin restorasyonu ve biyolojik çeşitliliğin korunması gibi konularda da kritik bir rol oynayacağı öngörülmektedir. Özellikle deniz yosunu yetiştiriciliği gibi yenilikçi alanlar, hem çevresel hem de ekonomik faydalar sunma potansiyeline sahiptir.

Dünyada Su Ürünleri

Uzmanlar, 2050’li yıllara geldiğimizde, artan dünya nüfusunu yeterli ve dengeli besleyebilmek adına dünya gıda üretiminin iki katına çıkartılması gerekeceğini ifade etmektedir. Geçmişten bu yana insanların beslenmesinde su ürünlerinin önemli bir paya sahip olduğu bilinmektedir. Ancak, nüfus artışı, aşırı ve bilinçsiz avcılık ve çevresel olumsuz etkenler maalesef doğal balık kaynaklarının hızla azalmasına, hatta bazı türlerin neslinin tükenmesi riskine yol açmıştır. Gelinen bu noktadan sonra bazı tedbirler alınmaya çalışılsa bile doğal balık stoklarının hiçbir zaman istenilen seviyede artmayacağı, doğal balık stokların giderek azalması ile ortaya çıkan açığın ancak kültür balıkçılığı ile kapatılabileceği yine uzmanlarca belirtilen önemli bir husustur. Bu durum, su ürünleri yetiştiriciliğinin dünya için vazgeçilmez bir faaliyet olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Günümüzde dünya su ürünleri üretiminin yaklaşık % 40’lık kısmı yetiştiricilikle elde edilmektedir. Yapılan bilimsel araştırmalara göre, önümüzdeki yıllarda su ürünlerine olan yatırımın daha da genişleyerek artacağı, 2030 yılında yetiştiricilik yoluyla elde edilen su ürünleri miktarının avcılıkla elde edilen su ürünleri miktarına eşit olacağı ve uzun vadede yetiştiricilik sektörünün avcılık sektörünü geçeceği tahmin edilmektedir. Bu da dünyadaki denizlerin ve iç suların önemini her geçen gün artırmakta ve su ürünleri yetiştiriciliğini geleceğin sektörü olarak göstermektedir. Ancak, sürdürülebilirlik için çevresel açıdan alınacak tedbirlerle su kaynaklarının korunması ve planlı kullanımı önemli ve gereklidir.

FAO yetkililerince, son 10 yılda dünya çapında en çok gelişen gıda üretim sektörünün su ürünleri yetiştiricilik sektörü olduğu belirtilmiştir.

Bunun altında yatan 5 sebep ;

1- Gıda İhtiyacı: Dünya nüfusu hızla artmaktadır. Şu anda 7 milyar olan dünya nüfusunun gelecek 20 yılın sonunda 8 milyara ulaşacağı tahmin edilmektedir. Artan nüfusa karşılık insanların gıda kaynaklarında önemli azalma olmuştur. Uzmanlar, insanların gıda ihtiyacını ve özellikle kaliteli protein ihtiyacını karşılamada su ürünleri yetiştiriciliğini (kültür balıkçılığı) önemli alternatif bir kaynak olarak görmekte ve geleceğin sektörü olarak kabul etmektedir.

2- Doğal stokların azalması: Aşırı ve bilinçsiz avcılığın yanı sıra çevresel felaketler nedeniyle dünya doğal su kaynakları ve dolayısıyla balık stokları devamlı azalmaktadır. Hatta birçok tür yok olma tehlikesi altındadır. Su ürünleri yetiştiriciliğinin gelişmesi ile doğal su kaynaklarında av baskısı azalacaktır. Bunun sonucunda doğal kaynaklar korunmuş olacak ve doğal türlerde bir zenginleşme başlayacaktır.

3- Gıda değerinin yüksek olması: İnsanların beslenmesinde ve gelişmesinde hayvansal proteinin önemi büyüktür. Ancak, günümüzde Türkiye dahil bir çok ülkede protein açığı vardır. Su ürünleri iyi kalitede protein ihtiva eden, A, D, B ve K vitaminleri ile kalsiyum, fosfor ve zengin mineralleri içeren önemli bir besin kaynağıdır. İnsanların ihtiyaç duyduğu kaliteli proteinin elde edilmesinde su ürünleri yetiştiriciliğinin önemli katkısı olacaktır. Bu nedenle önümüzdeki yıllarda kültür balıkçılığının daha da gelişeceği beklenmektedir. Yetiştiricilik yapmaya uygun su kaynakları olan ülkelerin en azından kendi insanlarının kaliteli ve yeterli protein ihtiyacını karşılamak adına çok şanslı oldukları, ülkemizin bu şansı ülkeler arasında yer aldığı bilinmektedir.

4- Ekonomik değerinin yüksek olması ve ülke ekonomisine katkısı: Yetiştiricilik faaliyetiyle atıl su alanları ülke ekonomisine kazandırılarak küçümsenmeyecek değer ve istihdam elde edilmektedir. Dünyada gıda ihtiyacının artmasının yanında, gelişmiş toplumlarda yeterli ve sağlıklı beslenme bilincinin gelişmesi, kaliteli protein kaynağı olan su ürünlerine talebi artırmıştır. Üstelik bazı tarımsal faaliyetlerle mukayese edildiğinde su ürünlerinde karlılık oranı daha yüksektir. Kültür balıkçılığı denizlerde, iç sularda kurulu üretim tesislerinin yanı sıra, yavru balık yetiştirme tesisleri (kuluçkahaneler), ürün işleme tesisleri, paketleme tesisleri, yan ürün değerlendirme tesisleri, gemi, ağ yapım atölyeleri, kafes, havuz ve diğer lojistik tesisleri ile ülke ekonomisinde dinamik, önemli bir bütünü oluşturmaktadır.

5- İç ve Dış ticaret hacminin yüksek olması: Bazı ülkeler, su ürünleri kaynaklarının yetersiz olması nedeniyle bu ihtiyacını ithalat yoluyla karşılamaktadır. Ayrıca, gelişmiş toplumların sağlıklı ve kaliteli beslenmek için su ürünlerine olan talepleri her geçen gün artmaktadır. Oluşan bu talebin yanısıra, uluslararası standartlara sahip modern ve kapasiteli işleme ve paketleme tesislerin devreye girmesi, lojistik ağının gelişmesi ve genişlemesi ile su ürünlerinin iç ve dış pazarlarda satış şansı hem artmış hem de kolaylaşmıştır.